Spisali historię trzech krzyży

Historia przekazywana z pokolenia na pokolenie została spisana na drewnianej tablicy i umieszczona przy krzyżach, w miejscu, które ma duże znaczenie symboliczne dla wszystkich mieszkańców Krystyny.

Historia powstania Trzech Krzyży budzi zainteresowanie młodszych mieszkańców Krystyny jak również turystów przejeżdżających przez wieś i gości. Po długich staraniach Izabeli Głowali, przewodniczącej Koła Gospodyń i Gospodarzy Wiejskich w Krystynie "Krystynianki" historia przekazywana z pokolenia na pokolenie została spisana na drewnianej tablicy i umieszczona przy krzyżach, w miejscu, które ma duże znaczenie symboliczne dla wszystkich mieszkańców.
Inicjatywa nie mogłaby być zrealizowana bez współpracy z Urzędem Gminy Garwolin i administratorami profilu Ziemia Garwolińska na Facebooku.
Prace zostały zrealizowane dzięki hurtowni Hurt-Bud oraz Albertowi Zawadce, Grzegorzowi Kocykowi, Grzegorzowi Głowali i Dawidowi Lachowi.

TRZY KRZYŻE - HISTORIA

Trzy Krzyże w Krystynie powstały na pamiątkę zarazy morowej, która zapewne zdziesiątkowała ludność wsi i całej okolicy. Krzyże nazywane są „cholerycznymi❞ od nazwy choroby, która panowała i zabijała ludzi, czyli cholery. Ze źródeł historycznych wynika, że ostatnie znaczące epidemie miały miejsce w XIX wieku, w latach 1831 – 1833, 1847 – 1849. Cholera zbierała wówczas śmiertelne żniwo. Zapewne mieszkańcy Krystyny, którzy przeżyli zarazę, ufundowali w Krystynie TRZY KRZYŻE jako znak wdzięczności za ocalone życie i symbol prośby o Boże Miłosierdzie w przyszłości.
Krzyże epidemiczne zwane też cholerycznymi czy morowymi miały chronić przed zarazami i nagłymi zgonami. Drewniane krzyże postawione zostały tu zapewne już u schyłku XIX w. i stały aż do 1986 r, kiedy to wymieniono dawne drewniane krzyże na nowe - kamienne. Wykonane zostało także nowe ogrodzenie okalające krzyże.
Jak wspomina 95-letnia Pani Zofia Ragus z domu Przybysz, która urodziła się tu przed wojną i mieszkała długo po wojnie Trzy Krzyże były punktem, do którego „odprowadzano” zmarłych. Gdy zmarł mieszkaniec Krystyny, pozostali nieśli trumnę z domu zmarłego pod Krzyże na piechotę. Przy Krzyżach odprawiano modlitwy i odbywało się ostatnie pożegnanie z bliskimi, znajomymi i sąsiadami z wsi. Prowadził te ceremonię zazwyczaj Pan Zowczak. Gdy pożegnanie się zakończyło trumnę ustawiano na furmankę. Bliscy i znajomi odprowadzali zmarłego piechotą 10 km do kościoła do Osiecka, gdzie odbywał się pogrzeb.[1]
Aktualnie ostatnie pożegnanie zmarłych odbywa się na początku wsi przy kapliczce u Państwa Przybyszów. Krystyna od 1992 roku należy do Parafii Podwyższenia Świętego Krzyża w Miętnem.
Co roku podczas procesji „Poświęcenia Pól” mieszkańcy spotykają się przy Krzyżach, gdzie odprawiana jest msza święta. Trzy Krzyże są dla mieszkańców Krystyny ważnym miejscem historycznym.
[I] Wspomnienia P. Zofii Ragus spisane przez P. Karolinę Jamnicką – Kondej.

KRYSTYNA - POCZĄTKI

Krystyna została założona 21 stycznia 1829 roku. Była to niewielka kolonia założona na tzw. odpadkach leśnych wymagających karczunku. Koloniści karczowali las, budowali własne siedziby i podstawy materialnego bytu. „Krudowanie" karczowanie lasu wymagało ogromnego nakładu pracy. Jednocześnie z prowadzeniem karczunku osadnicy musieli stawiać domy mieszkalne, stodoły i obory.[1] Aktualnie w Krystynie zamieszkuje ponad 520 mieszkańców.

[I] Z. Gnat - Wieteska, Dzieje Pilawy
Historię przygotowała Izabela Głowala

KGiGW w Krystynie/Facebook, oprac. JS

Zdjęcia KGiGW w Krystynie/Facebook