Ku pamięci 1. PSK

1. Pułk Strzelców Konnych to nieodłączny element historii Garwolina z okresu międzywojennego. Jego tradycyjne święto przypada 9 maja. Dlatego też w minioną niedzielę byliśmy uczestnikami uroczystości poświęconych żołnierzom garwolińskiego Pułku.

Historia Pułku sięga kwietnia 1919 r., kiedy z Francji przybył do Wielkopolski, a następnie rozlokował się w Skierniewicach. 1 września stał się 1. dywizjonem 1. Pułku Dragonów Kresowych, a od 1 października - 3. dywizjonem 1. Pułku Strzelców Konnych. 15 września wyjechał na front południowo-wschodni do miejscowości Łanowce jako kawaleria 7. Dywizji Piechoty. 18 listopada dywizjon przyjechał do Wilna i dalej pomaszerował do miejscowości Głębokie. 8 stycznia 1920 r. został odkomenderowany do 8. dp. i w jej ramach, jako jazda dywizyjna, walczył do końca wojny.

Do Garwolina Pułk przybył pod koniec grudnia 1922 r. i został tu aż do wybuchu wojny. We wrześniu 1939 r. walczył pod Tomaszowem Lubelskim, gdzie został rozwiązany razem z Armią Lublin. Niestety, wraz z rozwiązaniem Pułku zaginał jego sztandar – symbol i największa świętość Pułku.

Tradycja sprzed 71 lat

71 latach od ostatniego przedwojennego święta pułkowego obchodziliśmy jego rocznicę. We mszy świętej w kościele Przemienienia Pańskiego wzięły udział poczty sztandarowe, przedstawiciele władz samorządowych oraz ci, którzy kultywują i podtrzymują  pamięć o 1. PSK – członkowie Stowarzyszenia Kawaleryjskiego im. 1 Pułku Strzelców Konnych oraz oddział Konnej Straży Ochrony Przyrody i Tradycji. Rekonstruktorom z Garwolina, ubranym w mundury nawiązujące do historycznych mundurów Pułku, towarzyszyli rekonstruktorzy z Lublina, Łukowa, Mińska Mazowieckiego i Kozienic, odtwarzający wojska z okresu II Rzeczypospolitej. Dodatkową atrakcję stanowiły motocykl Sokół oraz samochód pancerny wz. 34.

Po mszy rekonstruktorzy, poczty sztandarowe oraz licznie zgromadzeni widzowie udali się na Zarzecze, gdzie odbywała się dalsza część uroczystości. Delegacje z kwiatami, poprzedzone konnym oddziałem KSOPiT-u, udały się do dawnych Koszar, aby pod kamieniem upamiętniającym 1. Pułk Strzelców Konnych złożyć kwiaty i uczcić pamięć o jego żołnierzach. Honorową wartę pełnili rekonstruktorzy z Grupy Rekonstrukcji Historycznej 1. PSK.

Po powrocie z Koszar delegacje dołączyły do reszty widzów na Zarzeczu, gdzie członkowie Stowarzyszenia Kawaleryjskiego przy wsparciu Zarządu Powiatu, Burmistrza Garwolina oraz Przewodniczącego Rady Miasta, zorganizowali rekonstrukcję historyczną ukazującą epizod walk z okresu wojny obronnej 1939 r. oraz pokazy wyszkolenia kawalerzysty.

Ułańska fantazja

Pokazy konne – m.in. prezentację  cięcia, pchnięcia i prowadzenia koni – przeprowadzili ułani z Towarzystwa Pamięci 7 Pułku Ułanów Lubelskich z Mińska Mazowieckiego. Widzowie podziwiali wspaniałe wyszkolenia zarówno jeźdźców, jak i koni.

Ułani, wielokrotne nagradzani brawami przez publiczność, zachwycili zręcznością i sprawnością we władaniu lancą i szablą. Pokazy w sposób szczególny podobały się kombatantom, którym przypominały lata przedwojenne.

Tuż po pokazach przyszedł czas na kulminacyjny punkt obchodów święta – rekonstrukcję potyczki wojsk polskich z Niemcami z września 1939 r. Grupy rekonstrukcyjne odtwarzające polską piechotę i kawalerię, wojska pancerno-motorowe oraz niemiecka piechota zmotoryzowana, moździerze i armaty, wystrzały i ogień – wszystko to  sprawiło, ze ci, którzy przyszli, mogli na własne oczy zobaczyć, jak wyglądały wrześniowe walki. Przygotowanie do walki, rozesłanie patroli, niemiecki ostrzał z moździerza, wielokrotne ataki Polaków ze wsparciem broni pancernej zakończone trafieniem i spaleniem pojazdu – to wszystko mogliśmy oglądać dzięki ludziom, dla których rekonstrukcja jest nie tylko zabawą. Szczególnie dramatyczny był ostatni atak Polaków, gdy starli się w walce wręcz z Niemcami i utorowali sobie drogę do wolności – na południe.

Inscenizację zakończyła wspólna defilada żołnierzy polskich i niemieckich, a także gromkie brawa. Znamienne były nie tylko pozytywne opinie mieszkańców, ale również słowa uznania ze strony żywych świadków historii tamtych lat – byłych żołnierzy polskiej armii, takich jak mjr Zbigniew Makowiecki, który przybył na uroczystości z Londynu, czy starsi mieszkańcy Garwolina, którym wojna przerwała dzieciństwo.

Organizatorom sprzyjała pogoda i deszcz spadł dopiero po rekonstrukcji. Na zakończenie obchodów wszyscy uczestnicy pułkowego święta zostali zaproszeni na prawdziwą, wojskową grochówkę z kuchni polowej.

Kolejna rekonstrukcja za rok?

Obchody święta pułkowego 1. PSK w takiej formie zorganizowane były po raz pierwszy. Zrealizowanie oryginalnego scenariusza uroczystości nie byłoby możliwe, gdyby nie zaangażowanie pasjonatów ze Stowarzyszenie Kawaleryjskiego im. 1. PSK i wsparcie sponsorów, wśród których wymienić trzeba: Bank BPH Garwolin, Pakmar Sp. z o.o., Bank Spółdzielczy w Garwolinie, Cafe Klimaty, Ekolider – Jarosław Wyglądała, Piekarnia Żabczyńscy, Figaro Group, Biuro Podróży Wierzbiccy oraz Portal eGarwolin.pl. Wszystkim sponsorom organizatorzy są wdzięczni za pomoc.

Podziękowania za szczególne wsparcie rekonstrukcji należą się również Zarządowi Powiatu Garwolińskiego ze starostą Grzegorzem Woźniakiem na czele, burmistrzowi Garwolina – Tadeuszowi Mikulskiemu oraz Przewodniczącemu Rady Miasta Michałowi Rękawkowi.

Mamy nadzieję, że w przyszłym roku święto 1. PSK będziemy obchodzić w równie ciekawej formie.

(finka)

2010-05-09  22:11:11