Łączy nas pamięć – Nie zapomnieli o żydowskiej społeczności Garwolina i okolic

W środę, 19 kwietnia, w Garwolinie, podobnie jak w innych miastach w Polsce, odbyły się obchody upamiętniające 80. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim.

Na uroczystości zaprosili burmistrz Garwolina Marzena Świeczak, Rada Miasta Garwolina, Młodzieżowa Rada Miasta Garwolina, radny młodzieżowego sejmiku województwa mazowieckiego Kacper Broniszewski oraz Miejsko-Powiatowa Biblioteka Publiczna w Garwolinie.

Obchody rozpoczęły się w sali widowiskowej Centrum Sportu i Kultury w Garwolinie, prelekcją Macieja Łyżwińskiego na temat historii Żydów w Garwolinie. “Spotkania z historią”- to cykl spotkań, organizowanych w ramach 600-lecia Garwolina, których wspólnym mianownikiem jest przybliżenie historii Polski i Garwolina.
– Jeśli człowiek niszczy jedno życie to jest tak, jakby zniszczył cały świat, a jeśli człowiek ratuje jedno życie, to jest tak, jak gdyby uratował cały świat – Maciej Łyżwiński przytaczał słowa z Talmudu, które są na medalach Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata.

Podczas spotkania wyświetlono premierowo film krótkometrażowy “Zdążyć przed panem Bogiem” otrzymany od Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin”. Film współtworzyła pochodząca z Garwolina utalentowana artystka Marysia Rękawek.

Po części kulturalnej uczestnicy uhonorowali bohaterów lokalnej historii: złożono kwiaty przy tablicy upamiętniającej burmistrza Garwolina – Franciszka Paśniczka – odznaczonego Medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata i na dawnym cmentarzu żydowskim w Sulbinach.

– Ten cmentarz, to jedyny zachowany obiekt kultury żydowskiej w pobliżu Garwolina. W czasie II wojny światowej nazistowscy okupanci korzystali z macew tutejszego cmentarza do celów budowlanych. Fragmenty nagrobków po dziś dzień wracają na cmentarz niemo symbolizując rozrzucenie narodu żydowskiego – mówili na cmentarzu organizatorzy.  

Wydarzeniem, które weszło już do tradycji związanych z rocznicą wybuchu powstania w getcie warszawskim jest „Akcja żonkile” polegającą na rozdawaniu przechodniom żółtych kwiatów- symboli zbiorowej pamięci. W ramach akcji na terenie miasta w tym dniu uczniowie Zespołu Szkół nr. 1 im. Bohaterów Westerplatte rozdali przechodniom tysiąc papierowych żonkili – symboli powstania. 

– Dziś przypada kolejna rocznica powstania w getcie warszawskim. To tragiczne wydarzenie ma ogromne znaczenie dla historii narodu żydowskiego oraz całej ludzkości. Powstanie w getcie było jednym z największych aktów oporu przeciwko nazistowskiemu reżimowi. Okupanci chcieli zniszczyć cały naród żydowski, wykańczać go w obozach śmierci i gettach, niszcząc jego kulturę, religię i dziedzictwo. I choć powstanie było skazane na porażkę, stanowiło symbol walki z niesprawiedliwością i okrucieństwem. Wielu bohaterskich ludzi poświęciło swoje życie, aby bronić swoich bliskich i rodaków. Ich walka była aktem desperacji, ale jednocześnie manifestem godności i wolności. Ich siła i determinacja są dla nas źródłem inspiracji i podziwu. Musimy pamiętać o tym, że nienawiść, dyskryminacja i przemoc nigdy nie są tolerowane w cywilizowanym społeczeństwie. Musimy też walczyć o to, by każdy człowiek miał zagwarantowane podstawowe prawa i wolności. Ich historia przypomina nam, że nawet w najtrudniejszych okolicznościach można zachować godność i walczyć o swoje wartości. Cześć ich pamięci.
Bardzo dziękuję wszystkim organizatorom: z Młodzieżowej Rady Miasta, Kacprowi Broniszewskiemu – Radnemu Młodzieżowego Sejmiku Województwa Mazowieckiego, Maciejowi Łyżwińskiemu za ciekawą prelekcję, jednostkom miejskim: Bibliotece, Centrum Sportu, a także dziękuję za tak liczny udział młodzieży. – podsumowała obchody burmistrz Marzena Świeczak

W obchodach wzięli udział: poseł Iwona Kurowska, wicestarosta powiatu garwolińskiego Marek Ziędalski, burmistrz Marzena Świeczak, wiceburmistrz Garwolina Albert Baran, przewodniczący Rady Miasta Garwolina Andrzej Ostolski, przewodniczący Młodzieżowej Rady Miasta Garwolina Jan Garwoliński, radny Młodzieżowego Sejmiku Województwa Mazowieckiego Kacper Broniszewski, dyrektor Miejsko-Powiatowej Biblioteki Publicznej w Garwolinie Iwona Poreda, Zarząd ŚZŻAK – Antoni Frąckiewicz i Elżbieta Woźniak Sionek, ppor. Dominik Butkiewicz w imieniu Klubu Kawalerów Orderu Virtutti Militari oraz przedstawiciele służb mundurowych i szkół działających na terenie miasta. 

19 kwietnia 1943 roku warszawscy Żydzi podjęli walkę zbrojną z Niemcami. Powstańcy nie mogli mieć nadziei na zwycięstwo. Kierowała nimi chęć odwetu na Niemcach, zadania wrogowi możliwie wysokich strat. Przede wszystkim wybierali jednak śmierć z bronią w ręku. Wobec perspektywy nieuchronnej zagłady nie chcieli ginąć biernie. Powstanie kwietniowe było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie.

(garwolin.pl, oprac. red)