Ludzkie kości i elementy ceramiki na działce? Sprawę bada prokuratura

Fundacja Koszary – Przywróćmy pamięć podjęła interwencję w sprawie zgłoszenia mieszkańca, o tym, że na działce w Górznie znajdują się prawdopodobnie ludzkie kości i fragmenty ceramiki. Przedstawiciele fundacji mieli podejrzenia, że kości pochodzą z dawnego, przykościelnego cmentarza. Czy rzeczywiście podczas prac związanych z adaptacją terenu pod nowy cmentarz doszło do niszczenia zabytku i stanowiska archeologicznego? Śledztwo w sprawie wszczęła prokuratura.

Zgłoszenie, oględziny i interwencja

Przedstawiciele Fundacji Koszary – Przywróćmy pamięć, 12 września, otrzymali zgłoszenie od Michała Cieślaka, który poinformował, że na działce nr ew. 108 w Górznie, na ziemi można zobaczyć prawdopodobnie ludzkie kości oraz fragmenty ceramiki. Przedstawiciel fundacji udał się na miejsce, aby przeprowadzić oględziny. 13 września, fundacja poinformowała (w formie elektronicznej i pisemnej) Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie o zaistniałej sytuacji. Do pisma zostały dołączone zdjęcia wykonane podczas oględzin (znajdziecie je w galerii zdjęć).

– Na uwadze należy mieć fakt, że na działce wskazanej powyżej w rejestrze zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków znajdują się pozostałości XV w. Kościoła nr. Ew. A-388 , mamy uzasadnione podejrzenia, że zauważone kości pochodzą z przykościelnego cmentarza – w piśmie zaznaczyli członkowie fundacji. – Wiemy, że sprawa została z dniem 23 lipca zgłoszona do Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Siedlcach - telefonicznie powiadomiono o występowaniu zabytków w postaci ceramiki i kości na stanowisku AZP, lecz oględziny zostały wykonane dopiero po zgłoszeniu mailowym, wysłanym 3 września. Wzywamy Państwa do natychmiastowego podjęcia środków w celu zabezpieczenia terenu i przeprowadzenia odpowiednich badań oraz przedstawienia dokumentów na czyje pozwolenie zostały tam przeprowadzone prace budowlane. Na terenie działki widać świeże ślady po spychaczu – podkreślają w swoim piśmie pasjonaci lokalnej historii. Nadmieniają, że udali się na miejsce i sami naocznie przekonali się o występowaniu tam kości i ceramiki. 

– W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego rejonu cmentarza przy ul. Mazowieckiej w obrębie geodezyjnym Górzno dokładnie zaznaczono stanowisko archeologiczne i teren przylegający do cmentarza, na którym znajduje się część fundamentów XV w. kościoła. Tuż obok, pomiędzy cmentarzem, a strefą ochrony konserwatorskiej znajduje się teren przez nas opisywany i zgłoszony nam przez Michała Cieślaka. Dodatkowo, chcemy zwrócić uwagę, że w strefie oddziaływania XV w. kościoła, na terenie cmentarza, powstały groby – dodają członkowie fundacji. Sprawa została zgłoszona na numer alarmowy 112. 
 

Odpowiedzi i śledztwo prokuratury

21 września fundacja otrzymała odpowiedź od Mirosława Starczewskiego, kierownika delegatury w Siedlcach Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.  – W piśmie konserwator potwierdził, że na działce 108/8 w Górznie znajduje się stanowisko archeologiczne  nr AZP 62-73/19, a na działce 108/10 znajdują się relikty fundamentów XV w. kościoła. Stanowisko archeologiczne jest wpisane do wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków. Lecz  nigdzie nie ma egzemplarza decyzji o wpisie do rejestru zabytków fundamentów XV w. kościoła – informują obrońcy zabytków.

Do fundacji wpłynęło także pismo dr Katarzyny Pałubskiej z Departamentu Ochrony Zabytków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. –Wyjaśnić należy też, że wpis do rejestru zabytków jest jedną z form ochrony przewidzianą w art. 7 cyt. ustawy. Podkreślić należy jednak, że zgodnie z ww. definicją zabytkiem są wszystkie obiekty posiadające wartość historyczną, artystyczną lub naukową niezależnie od formy ochrony jaką są one objęte – czytamy w piśmie.

– Z decyzji MWKZ nr 175/DS./2020 wydanej 13 maja 2020 r. jasno wynika że przed przystąpieniem przez Parafię pw. Św. Jana Chrzciciela w Górznie do prac na działce 108 i w jej granicach, należy przeprowadzić badania wykopaliskowe. W decyzji ustalono również zakres niezbędnych badań. Z pisma dowiadujemy się, że pierwszy etap badań przeprowadzono przy i na cmentarzu w miejscu, gdzie znajdują się fundamenty XV w. kościoła, ale badania nie potwierdziły istnienia tam reliktów architektury, ani nie odkryto tam pozostałości grobów i pochówków z przypuszczalnego cmentarza… Jednakże co do stanowiska archeologicznego Kierownik Delegatury w Siedlcach wydał decyzję wstrzymującą wszelkie prace budowlane na działce 108/8 oraz nakazał przeprowadzenie badań w granicach stanowiska nr AZP 65-73/19 z niezbędnymi poszerzeniami. Decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności – podkreślają pasjonaci, którzy otrzymali również notatkę i fotografie wykonane podczas oględzin z 10 września 2021 r.

Przedstawiciele Fundacji Koszary – Przywróćmy pamięć informują również że Prokuratura Rejonowa w Garwolinie, w dniu 20 września 2021 r., wszczęła śledztwo w sprawie mającego miejsce w Górznie zniszczenia zabytków w związku z pracami dotyczącymi adaptacji terenu pod cmentarz, tj. o czyn z art. 108 ust. 1 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Proboszcz parafii Św. Jana Chrzciciela w Górznie ks. prałat Jerzy Kalinka zaznacza, że nie widzi potrzeby rozmowy. Pasjonaci lokalnej historii zapewniają, że nadal będą przyglądać się tej sprawie. 

Więcej o działaniach podjętych przez prokuraturę przeczytacie w najbliższym wydaniu gazety Twój Głos, już w środę 29 września. 

Źródło: Fundacja Koszary - Przywróćmy pamięć, oprac. ur/WZ