Most między przeszłością a teraźniejszością – Fotoplastikon oficjalnie otwarty

– Do końca czerwca można wyruszyć ze Skweru Solidarności w przeszłość niezależnie od godziny czy pogody – zachęcała podczas otwarcia Archiwalnego Fotoplastikonu burmistrz miasta Garwolina Marzena Świeczak.

W środę, 7 czerwca, na Skwerze Solidarności w Garwolinie, odbyło się oficjalne otwarcie Archiwalnego Fotoplastikonu w Garwolinie z unikatowymi zdjęciami fotografa Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego, żołnierza i kawalerzysty związanego z tym miastem. Jego bogata spuścizna znajduje się w Narodowym Archiwum Cyfrowym, które z wielką przyjemnością prezentuje zdjęcia tego wybitnego fotografa na 600-lecie Garwolina. W uroczystości otwarcia wystawy udział wzięli m.in. burmistrz miasta Garwolina Marzena Świeczak,  dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego Piotr Zawilski oraz prawnuk fotografa Rafał Rękawek. Wystawa będzie dostępna do końca czerwca br.

Czym jest fotoplastikon?

W 1866 r. Alois Polanecky zbudował maszynę, w którą wbudował 25 stereoskopów. Tak powstał fotoplastikon, dzięki któremu magia wspólnego oglądania zdjęć stała się ogólnie dostępna. Fotoplastikon to rodzaj urządzenia, które było popularne w XIX i wczesnym XX wieku jako forma rozrywki i edukacji w parkach rozrywki, wystawach, salonach fotograficznych i innych miejscach publicznych. Przywoływał uczucie nowości i zachwytu, dając widzom możliwość zobaczenia odległych miejsc i wydarzeń bez konieczności podróży. Obecnie fotoplastikony mają przede wszystkim wartość historyczną i kulturową. Niektóre z tych urządzeń są nadal zachowane w muzeach i kolekcjach, a oglądanie ich obrazów daje możliwość zanurzenia się w przeszłości i odkrycia, jak dawniej postrzegano świat w trójwymiarze. Fundacja Koncept Kultura postanowiła przywrócić blask temu magicznemu urządzeniu. Zbudowany przez nich fotoplastikon wędruje po parkach, rynkach i deptakach, prezentując polskie miejscowości i ich historię sprzed 100 lat w technologii 3D. W roku 600-lecia nadania praw miejskich Garwolinowi przywędrował także do nas.

Garwoliński fotoplastikon prezentuje zdjęcia wykonane przez Narcyza Witczak-Witaczyńskiego z kolekcji fotograficznej Narodowego Archiwum Cyfrowego. Fotografie zostały przekazane bezpłatnie do NAC przez spadkobierców: córki – Krystynę i zmarłą w lipcu 2016 roku Barbarę – oraz wnuka ks. Jerzego Witczaka i prawnuka Rafała Rękawka. Od 2014 roku NAC je przechowuje i prezentuje jako źródło historyczne powszechnie dostępne dla każdego zainteresowanego.

Widz nie musi nic robić

Mobilny fotoplastikon stylizowany na lata przedwojenne przez cały czerwiec jest prezentowany w przestrzeni miejskiej na skwerze Solidarności w Garwolinie. Dostępnych jest 5 stanowisk ze stereoskopami, przez które widzowie zaglądają do wnętrza fotoplastikonu i podziwiają archiwalne zdjęcia w kategoriach: Bliscy 3D, Życie codzienne 3D, Garwolin 2D, Służba wojskowa 2D, Wydarzenia 2D. Są to nie tylko dokumenty z przeszłości, ale również artystyczne dzieła, które ukazują talent, doskonały kunszt i wrażliwość ich autora – Narcyza Witczaka-Witaczyńskiego. Zdjęcia są czarno-białe i kolorowe, wszystkie wyraźne i starannie opisane. Widz nie musi nic robić: tylko podchodzi, wybiera galerię, czytając tabliczki na ścianach fotoplastikonu i zbliża oczy do „okularów” – wizjerów. Zdjęcia przesuwają się same, widzowie mogą więc skupić się na podziwianiu kadrów. Oczywiście z fotoplastikonu można korzystać bezpłatnie.

Wyruszyć w przeszłość

– Dziś uroczyste otwarcie fotoplastikonu – mostu między przeszłością, a teraźniejszością. Miejsca, w którym sztuka spotyka technologię, a przeszłość staje się żywa i dostępna dla nas wszystkich. Zapraszam do odkrywania historii zapisanych w obiektywie Narcyza Witczak-Witaczyńskiego. Do końca czerwca można wyruszyć ze Skweru Solidarności w przeszłość niezależnie od godziny czy pogody – zachęcała podczas otwarcia burmistrz miasta Garwolina Marzena Świeczak. – Dziękuję naszym partnerom: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Fundacja Koncept Kultura i pracownikom, którzy włożyli wiele wysiłku i zaangażowania, aby ten projekt stał się rzeczywistością – dodała włodarz.

W uroczystości otwarcia udział wzięli także m.in. przewodniczący Rady Miasta Garwolina Andrzej Ostolski, kierownik Wydziału Promocji Miasta i Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych Beata Pasternak, dyrektor Centrum Sportu i Kultury w Garwolinie Jarosław Kargol, współtwórca Dawny Powiat Garwolin i okolice Krzysztof Kot, prezes Stowarzyszenia Kawaleryjskiego im. 1. Pułku Strzelców Konnych Wojciech Szczegot, kierownik Oddziału Popularyzacji NAC Monika Mossakowska-Biało, Katarzyna Kalisz kierownik Oddziału Opracowania NAC, specjalista ds. edukacji Dorota Bieńkowska, archiwista NAC Piotr Niedziela.

Organizatorem wystawy z okazji 600-lecia Garwolina jest Narodowe Archiwum Cyfrowe. Partnerem Miasto Garwolin. Fotoplastikon zapewnia Fundacja Koncept Kultura.
 

To kontynuacja cyklicznego projektu Narodowego Archiwum Cyfrowego pt. „Archiwalny Fotoplastikon”, który spotkał się z ogromnym zainteresowaniem szerokiej publiczności w wielu miastach Polski. Tegoroczna edycja będzie równie wyjątkowa. Fotoplastikon oprócz Garwolina, będzie prezentowany w Przemyślu i Mielnie.

garwolin.pl, oprac. ur
Zdj. eG