Osoby autystyczne są wśród nas – Cały tydzień na niebiesko

– Pomyślmy, szczególnie 2 kwietnia, że osoby autystyczne żyją wśród nas i odbierają świat trochę inaczej, niż my. Pokażmy im zrozumienie i wsparcie. Możemy się od siebie naprawdę wiele nauczyć – podkreślają przedstawiciele Centrum Terapii i Wspierania Rozwoju „Ruch i mowa”, gdzie cały tydzień był niebieski.

Czym jest autyzm?

Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwojowym, które ingeruje w całą osobowość człowieka. To znaczy, że nieprawidłowości widoczne są we wszystkich ważnych sferach rozwoju, takich jak język, komunikacja, kompetencje społeczne, rozwój emocjonalny, poznawczy i motoryczny.

Każde dziecko z autyzmem jest inne, a nieprawidłowości oraz ich stopień natężenia w poszczególnych sferach jest rzeczą indywidualną. Odpowiednio wcześnie podjęta terapia skupiająca się na kształtowaniu umiejętności dziecka, których rozwój nie przebiega prawidłowo, umożliwia i ułatwia integrację dziecka w grupie rówieśników oraz daje szanse na samodzielne funkcjonowanie w codziennym życiu.

Co może zaniepokoić rodzica w zachowaniu dziecka:

– izolowanie się od otoczenia,
– brak chęci do zabawy z innymi dziećmi,
– brak charakterystycznej dla dzieci „pomysłowości” w czasie zabawy,
– wrażenie, że dziecko woli kontakt z przedmiotami niż z ludźmi,
– unikanie kontaktu wzrokowego lub jego szybkie przerywanie,
– wrażenie, że nasze dziecko raczej patrzy „przez osobę” niż na nią,
– brak mowy lub używanie słów pozbawionych znaczenia,
– powtarzanie wyrazów, zdań ,
– zachowania takie, jak: wprawianie w ruch obrotowy przedmiotów, kręcenie się w kółko bądź kiwanie, huśtanie,
– nadwrażliwość na dotyk, dźwięk, smak czy zapach,
– zabawy stereotypowe, np. ustawianie kloców w rządku, kolorami, kształtami…

U większości dzieci autystycznych występuje zaburzona komunikacja, np. dziecko nie komunikuje się gestem, ma trudności ze wskazywaniem, naśladowaniem, wykonywaniem poleceń. Osoby z autyzmem często nie potrafią tworzyć dłuższych rozbudowanych wypowiedzi, mają trudności z rozpoczęciem i podtrzymywaniem rozmowy. Miewają problemy ze zrozumieniem pojęć abstrakcyjnych. Dodatkowo obserwuje się u nich zaburzenia zachowania np. rytuały lub koncentrowanie się na niefunkcjonalnych właściwościach przedmiotów. U niektórych pojawiają się także zachowania agresywne i autoagresywne.

Według danych Autism Europe, ok. 1 proc. populacji to osoby w spektrum autyzmu (ASD). To znaczy, że średnio w co drugiej klasie w polskiej szkole jest dziecko, które ma zburzenia ze spektrum autyzmu.
Z kolei amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób podają informacje, zgodnie z którymi osobą z autyzmem jest w USA jedno na 54 dzieci. Dla porównania, w roku 2000 było to jedno na 150 dzieci.

Rośnie świadomość i wiedza

Na całym świecie zdecydowanie zwiększyła się wiedza na temat autyzmu. Jak podaje na swojej stronie organizacja Autism Europe, wzrost liczby diagnoz jest efektem co najmniej kilku czynników:

• zwiększonej świadomości autyzmu wśród pracowników służby zdrowia, rodziców i szerszej populacji,

• zmiany kryteriów diagnostycznych dla autyzmu,

• diagnozowania dzieci w młodszym wieku,

• zmiennych demograficznych i geograficznych.

Rodzice są teraz o wiele bardziej świadomi, niż jeszcze kilka lat temu. Kiedy widzą niepokojące symptomy, że ich dziecko może mieć autyzm to udają się do specjalistów po diagnozę. Wzrasta również wiedza na temat autyzmu wśród nauczycieli, kiedyś uczniowie z autyzmem byli uważani za „niegrzecznych”, „niewychowanych”, czy „upośledzonych”, teraz mają diagnozę i wskazówki oraz zalecenia do pracy w szkole i w domu. Sytuacja tych uczniów bardzo polepszyła się od 2016 roku, kiedy w szkołach obowiązkowo każdy uczeń z autyzmem mógł liczyć na wsparcie nauczyciela wspomagającego. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że jest to obecnie jeden z największych problemów zdrowotnych na świecie.

Podobne problemy... razy 20

Wczesne rozpoznanie autyzmu jest bardzo istotne. Pozwala wprowadzić intensywne działania terapeutyczne i pomóc dziecku zarówno w domu, jak i w szkole, przedszkolu. – Kiedy do naszej poradni trafiają małe dzieci to już po kilku miesiącach rehabilitacji widzimy postępy w ich rozwoju. To cudowne, że możemy to obserwować i cieszyć się z rodzicami z tych małych kroków. Inne cele pracy i terapii mamy dla naszych najmłodszych pacjentów, a nad innymi kwestiami pracujemy z nastolatkami. 14-,15-, 16-letni chłopcy z autyzmem, którzy przychodzą do nas na terapię mają bardzo podobne problemy do swoich zdrowych rówieśników z tym, że można je pomnożyć przez 20. Kiedy w życiu każdego nastolatka najważniejsza jest grupa rówieśnicza, pierwsze miłości i zaistnienie w jakiś sposób w społeczeństwie, to proszę sobie wyobrazić, jak trudno poradzić sobie w tej sferze chłopakowi, który ma zaburzony rozwój kompetencji społecznych. Osoby z autyzmem mają duże trudności w interakcjach społecznych oraz komunikowaniu się z innymi osobami. Również rozwój mowy nie przebiega tak, jak w przypadku zdrowych dzieci, często występują opóźnienia, a stosowane przez dziecko słowa mogą być używane w sposób niewłaściwy – zaznaczają przedstawiciele Centrum Terapii i Wspierania Rozwoju „Ruch i mowa”.

Dobra zabawa i terapia

– Podczas terapii kładziemy duży nacisk na rozwój komunikacji. Osoby z autyzmem wymagają różnorodnych form terapii. Również sposób, w jaki przetwarzają informacje jest inny, bardzo często u dzieci z autyzmem występuje nadwrażliwość i/lub niedowrażliwość w obrębie zmysłów, odczuwają i odbierają otaczający świat inaczej. Dlatego wymagają zajęć z zakresu integracji sensorycznej, podczas których dba się o zoptymalizowanie funkcjonowania systemu nerwowego dziecka, co wpływa na jego lepsze funkcjonowanie.

Program terapeutyczny naszych autystycznych pacjentów jest kompleksowy i indywidualnie dostosowany do potrzeb i możliwości danego dziecka, tak aby możliwie jak najlepiej wspierać jego rozwój. Korzystają z pomocy psychologa, terapeuty integracji sensorycznej, logopedy, neurologopedy, rehabilitanta, treningu umiejętności społecznych. W Centrum Terapii i Wspierania Rozwoju „Ruch i mowa” staramy się organizować zajęcia w taki sposób, żeby były ciekawe i inspirujące, miały oczywiście wartość terapeutyczną, ale żeby była to przed wszystkim dobra zabawa. W tym tygodniu wszyscy ubieraliśmy się na niebiesko – niebieski to kolor autyzmu. Występuje również w naszym logo. Dziś przed budynkiem Centrum zapaliliśmy niebieskie światło na znak solidarności z osobami autystycznymi. Na wielu zajęciach w tym tygodniu rozmawialiśmy o autyzmie, czytaliśmy książki na ten temat, robiliśmy plakaty, nasi chłopcy mówili o tym, czym jest dla nich autyzm. Nie były to same radosne historie. Chociaż znamy ich bardzo dobrze, wiemy co lubią, jakie mają pasje i czego się obawiają, to wiemy, że nawet przy najwspanialszej terapii będzie im w życiu trochę trudniej – przyznają pracownicy centrum.

Możemy się od siebie naprawdę wiele nauczyć

– Nasz 5-letni Jaś kocha mapy i wie o nich już chyba wszystko. Kuba jest tak zdyscyplinowany i zdeterminowany, że będzie każde, nawet najtrudniejsze zadanie wykonywał do samego końca, Przemek ułoży najtrudniejszą budowlę z klocków, o jaką go tylko poprosimy, a Jakub o swojej ulubionej grze komputerowej wie dosłownie wszystko. Jaś pięknie maluje, a Maks fascynuje się miastami z całego świata. Nasi chłopcy chodzą do różnych szkół i przedszkoli, niektórzy na koniec roku otrzymują świadectwa z wyróżnieniem! Znamy rodziny tych dzieci i wiemy, że to najbardziej waleczne mamy i ojcowie pod słońcem, dla swoich dzieci zrobią wszystko. Pomyślmy, szczególnie 2 kwietnia, że osoby autystyczne żyją wśród nas i odbierają świat trochę inaczej, niż my. Pokażmy im zrozumienie i wsparcie. Możemy się od siebie naprawdę wiele nauczyć – podkreślają terapeuci.

Inf. pras., oprac. ur