
W niedzielę 24 lutego w kolegiacie p.w. Przemienienia Pańskiego w Garwolinie odbyła się msza święta w intencji czterech harcerskich liderów, którzy wychowywali i edukowali garwolińską młodzież podczas II wojny światowej. Po mszy świętej miała miejsce uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej.
– Lata ostatniej wojny zazwyczaj wspominamy jako tragiczne, ale był to także czas wspaniałych ludzi, dbających o ograniczenie zgubnych skutków okupacji, w szczególności jeśli chodzi o dzieci i młodzież. Dzisiaj upamiętnimy czworo harcerskich liderów: Mariana Jaworskiego, Marię Świtalską, Wandę Bekierską i Czesława Chytrowskiego, którzy swą postawą dawali wzorcowy przykład oddania sprawom wychowania oraz edukacji dzieci i młodzieży Garwolina w latach niemieckiej okupacji. Po mszy świętej będzie miała miejsce uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej, która w symboliczny sposób będzie przypominała o ich zasługach dla społeczności lokalnej – mówiła przed mszą Marta Winiarek-Miętus, córka Zbigniewa Winiarka, inicjatora uroczystości.
Przed mszą świętą przybliżono sylwetki osób, które włożyły wiele zasług w wychowanie garwolińskiej młodzieży.
Podharcmistrz Marian Jaworski był drużynowym od 1932 roku, a potem hufcowym; w 1939 roku organizował konspiracyjny Hufiec Harcerzy ZHP czyli Rój „Orłów” Szarych Szeregów. W 1940 r. został szefem referatu organizacyjno-personalnego w Komendzie Związku Walki Zbrojnej. Jego dokonania dla polskiego państwa podziemnego miały miejsce zwłaszcza w obszarze tajnego nauczania – niezwykle ważnego w skali kraju.
Wielu mieszkańców Garwolina pamięta Mariana Jaworskiego jako kierownika szkoły, człowieka oddanego sprawom oświaty i wychowania. Za swe zasługi dla garwolińskiej społeczności w 1998 roku otrzymał tytuł „Honorowy Obywatel Garwolina”.
Wanda Bekierska – „Zasłużona dla Miasta Garwolina” – uciekając z rodziną do Polski z Ukrainy ogarniętej bolszewicką rewolucją, jako 17-letnia dziewczyna wraz z bratem brała udział w Wojnie 1920 Roku. Do Garwolina jako nauczycielka przybyła w 1926 roku, gdzie niebawem związała się z harcerstwem, prowadząc gromadę zuchową „Bożęta” oraz z Polskim Białym Krzyżem – oświatową organizacją pracującą na rzecz strzelców 1 Pułku Strzelców Konnych. Za swą aktywność w prowadzeniu żołnierskiej świetlicy w 1936 roku otrzymała z rąk dowódcy pułku Odznakę 1 PSK, którą otrzymywali tylko najbardziej zasłużeni.
Była osobą bardzo cenioną przez uczniów i rodziców za wielkie serce, zaangażowanie w wychowywanie dzieci i młodzieży. Jedna z druhen napisała o Pani Bekierskiej: „Wielki i szlachetny człowiek, wzór społeczniczki i patriotki. Tego nazwiska nie da się wymazać z pamięci”. Warto wspomnieć, że Wanda Bekierska – podobnie jak i inni mieszkańcy Garwolina – w czasie wojny przyjęła na wychowane dzieci z Zamojszczyzny.
Harcmistrz Maria Świtalska związana była ze środowiskiem garwolińskich harcerek od połowy lat trzydziestych. W 1937 roku, w wieku 23 lat rozpoczęła pracę w Publicznej Szkole Powszechnej nr 2 w Garwolinie i jednocześnie objęła obowiązki hufcowej Hufca Harcerek, które przejęła po Niej Wanda Bekierska.
Na początku 1939 roku została mianowana komendantką Pogotowia Harcerek Chorągwi Lubelskiej. Po zorganizowaniu w Okręgu Lubelskim Armii Krajowej Wojskowej Służby Kobiet, objęła w niej funkcję kierowniczki sekcji łączności konspiracyjnej. W 1943 roku została komendantką Chorągwi Lubelskiej Harcerek. W drodze powrotnej z odprawy w Warszawie 2 listopada 1943 roku została aresztowana w pociągu za przewożenie konspiracyjnych materiałów. Uwięziona natychmiast w dworcowym areszcie na stacji kolejowej Gołąb - odebrała sobie życie w nocy z 2 na 3 listopada 1943 r. mając niespełna 30 lat. Pośmiertnie została odznaczona Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.
Po ucieczce z transportu do Rzeszy i aresztowaniach Czesław Chytrowski zostaje wysiedlony wraz z rodziną w okolice Garwolina, gdzie aktywnie włącza się do konspiracyjnej pracy Szarych Szeregów i od października 1942 r. do marca 1945 r. pełni obowiązki komendanta konspiracyjnego Hufca ZHP – Roju "Orłów" Szarych Szeregów w Garwolinie.
Kierowany przez druha Chytrowskiego (pseudonim "Szary Wilk") rój rozwijał różnorodną działalność, ukrytą pod kryptonimami: "N" ("October" i "Bald 1918"), "WISS" (Wywiad i Informacja Szarych Szeregów), "M" (Młodzież), a także prowadził liczne szkolenie bojowe oraz tajne nauczanie. Całe Jego życie było dowodem na przywiązanie do harcerskich ideałów, by „całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim.
Tablica, poświęcona tym, którzy wychowywali i uczyli dzieci i młodzież, w tym harcerzy Roju "Orłów" Szarych Szeregów w Garwolinie w okresie okupacji, została zawieszona na ścianie garwolińskiej kolegiaty. Po mszy świętej ks. prałat Ryszard Andruszczak poświęcił pamiątkową tablicę, a jej odsłonięcia dokonali członkowie rodzin zmarłych wychowawców.
W skład Komitetu Organizacyjnego, który przypomniał społeczeństwu Miasta Garwolina dawnych wychowawców ich dzieci wchodzili: płk dr hm. Wojciech Chytrowski - syn Cz.Chytrowskiego, Monika Kania-Piątkowska - wnuczka W. Bekierskiej, Grażyna Karwowska-Winiarek - prezes Zarządu Fundacji Meritum, córka harcerza "Orłowa", phm. Tomasz Kowalski - Instruktor harcerski, Liliana Kustwan - wnuczka M.Jaworskiego, Stanisław Mikulski - rodzina poległych harcerzy Antoniego i Stanisława Mikulskich, Zbigniew Winiarek - inicjator przedsięwzięcia. Działania Komitetu wspierali: Fundacja Meritum, Agencja MWM PR, Dawny Powiat Garwolin i Okolice, Twój Głos - Gazeta Powiatu Garwolińskiego, Centrum Sportu i Kultury.
(kk)
Jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś koniecznie zainstaluj naszą aplikację, która dostępna jest na telefony z systemem Android i iOS.
Chcesz być na bieżąco z wieściami z naszego portalu? Obserwuj nas na Google News!
Twoje zdanie jest ważne jednak nie może ranić innych osób lub grup.
Komentarze mogą dodawać tylko zalogowani użytkownicy.
Komentarze opinie