Wanaty ocalone od zapomnienia

Stowarzyszenie Rozwoju Gmin i Miast Powiatu Garwolińskiego „Wspólnota Powiatowa” wydała nową publikację pod tytułem „Wanaty – ocalić od zapomnienia”. Książka przedstawia pacyfikację i tragiczne wydarzenia w jednej ze wsi w gminie Łaskarzew.

Pod koniec lutego mieszkańcy ziemi garwolińskiej, wsi Wanaty oraz społeczność szkolna będą obchodzili 70. rocznicę pacyfikacji Wanat. Z tej okazji, dzięki staraniom Stowarzyszenia Rozwoju Gmin i Miast Powiatu Garwolińskiego „Wspólnota Powiatowa”, wydano nową publikację, upamiętniającą tragiczne wydarzenia z okresu II wojny światowej, mające miejsce we wsi Wanaty. Publikacja została wydana w nakładzie 500 sztuk. O druk i oprawę zadbała drukarnia „Figaro” z Ryk.

Archiwalne badania z USC oraz sąsiednich parafii

Wydarzenia, które zostały opisane w publikacji „Wanaty – ocalić od zapomnienia”, opowiadają o pacyfikacji wsi w gminie Łaskarzew, do której doszło 28 lutego 1944 roku. Hitlerowcy podpalili miejscowość i bestialsko zamordowali 107 mieszkańców Wanat. Publikacja została oparta na badaniach archiwalnych, przeprowadzonych w USC w Łaskarzewie i Garwolinie oraz parafiach w Łaskarzewie, Marianowie i Samogoszczy.

Trzy recenzje naukowe, poparte zdjęciami, schematami i relacjami

Ustalając fakty i próbując odtworzyć przebieg wydarzeń, autorzy opracowania dotarli do osób, które przeżyły pacyfikację oraz do rodzin i potomków mieszkańców Wanat. Publikacja została wzbogacona ponad 80 fotografiami, które w większości nigdy nie były publikowane, 18 schematami drzew genealogicznych, 15 relacjami wspomnień, wierszami dzieci ze szkoły w Dąbrowie im. Pamięci Wanat oraz scenariuszami uroczystości szkolnych, upamiętniających wydarzenia z II wojny światowej. W publikacji znalazły się również 3 recenzje naukowe, które przedstawili: dr Anna Zielińska, dr Michał Kalbarczyk oraz mgr Krzysztof Tobiasz. Praca została podzielona na trzy części. Pierwsza z nich zawiera krótką wzmiankę o Wanatach przed pacyfikacją, ukazując przyczyny i przebieg pacyfikacji oraz opis miejscowości po II wojnie światowej. W drugiej części zostały udokumentowane losy mieszkańców. Trzecia część to wspomnienia osób, które mieszkają w gminie Łaskarzew. W załącznikach znalazły się także wykazy sporządzone na podstawie aktów urodzenia, ślubów i zgonów, spis ludności w gromadzie Wanaty z 1940 roku, rejestr szkód sporządzony po pacyfikacji oraz informacje prasowe, które dotychczas ukazały się na temat pacyfikacji wioski. Czytelnicy w publikacji będą mogli znaleźć plan Wanat z 1944 roku odtworzony na podstawie ustnych relacji mieszkańców wioski – Bogdana Kisiela i Marianny Dąbrówki oraz drzewa genealogiczne rodzin, których dotknęła hitlerowska pacyfikacja.

Ogarnięcie pamięcią mieszkańców Wanat

– Zbigniew Marciniuk, skarbnik Stowarzyszenia Rozwoju Gmin i Miast Powiatu Garwolińskiego, skierował do nas propozycję stworzenia publikacji mającej na celu ocalenie od zapomnienia tragicznej historii Wanat. Propozycja wydała nam się godna uwagi. Co prawda wzmianki o wydarzeniach, które rozegrały się 28 lutego 1944 roku pojawiały się w kilku publikacjach książkowych i prasie, to jednak nie ukazały całego problemu. (…) Nasza publikacja ma na celu ogarnięcie pamięcią tych mieszkańców Wanat, którzy zginęli w lutowy poniedziałek z rąk hitlerowskich oprawców. Aby zadanie mogło zostać zrealizowane Stowarzyszenie Rozwoju Gmin i Miast Powiatu Garwolińskiego złożyło wniosek do Muzeum Historii Polski i otrzymało dotację z programu „Patriotyzm Jutra”. Dzięki tej decyzji mamy przyjemność wspierać inicjatywy propagujące historię, kreujące postawy patriotyczne i obywatelskie – wyjaśnia zespół redakcyjny.

Autorzy książki zwracają się również z prośbą o kontakt do wszystkich, którzy posiadają informacje oraz pamiątki, związane z tamtymi tragicznymi wydarzeniami, mogące wzbogacić brakujące fakty historyczne.

(Wspólnota Powiatowa, oprac. EB) 2013-12-30 08:22:55

Fot. Archiwum eGarwolin.pl