Zamek w Żelechowie - podsumowali badania archeologiczne i kwerendę historyczną

15 lutego w sali widowiskowej Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Żelechowie Wojciech Bis z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN i Michał Zbieranowski z Instytutu Historii PAN podsumowali wyniki zeszłorocznych prac archeologicznych w miejscu siedziby rodu Ciołków. Patronat honorowy nad spotkaniem objęła burmistrz Mirosława Miszkurka.

Pierwsze, nieinwazyjne badania przeprowadzono już w 2016 roku. Po ich wnikliwej analizie, w lipcu 2017 przystąpiono do sondażowych badań archeologicznych. Kierownikiem badań był Wojciech Bis, a brali w nich udział naukowcy z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk: Robert Ryndziewicz, Paweł Cembrzyński i Maciej Radomski oraz Joanna Surdyka i Michał Zbieranowski. Wspierali ich członkowie Towarzystwa Historycznego Żelechów: Jan Zduńczyk, Grzegorz Kapczyński, Grzegorz Szymczak i Michał Sztelmach.
W wykopaliskach pomagali miejscowi strażacy, pracownicy Zakładu Gospodarki Komunalnej, Urzędu Miejskiego, MGOK w Żelechowie oraz mieszkańcy. Projekt był współfinansowany przez burmistrz Żelechowa oraz Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Podczas czwartkowego spotkania o swojej kwerendzie dotyczącej początków Żelechowa opowiedział Michał Zbieranowski.
Żelechów pojawia się po raz pierwszy w spisach świętopietrza, czyli opłaty wnoszonej na rzecz papiestwa, już w latach 1325-1327. Musiała tu już wtedy istnieć parafia. Prawa miejskie zostały nadane Żelechowowi jeszcze przed 1418 rokiem, a w 1447 otrzymał on prawo organizowania targów. Według historyka, pierwsze wzmianki o odkrytej budowli można znaleźć już u Długosza, w jego Liber Beneficiorum, czyli księdze beneficjów, dóbr i przywilejów z lat 1470-80. Kronikarz określa Żelechów jako folwark rycerski.
Późniejsze informacje pochodzą z początku XVI wieku.Prawdopodobnie później, w wyniku przeniesienia się Ciołków do Wilczysk fortalicja straciła swoją rangę.

O badaniach archeologicznych opowiedział ich kierownik Wojciech Bis.
W trakcie wykopalisk wykonano pięć wykopów sondażowych, które pozwoliły na weryfikację badań metodami nieinwazyjnymi. Nie trafiono na elementy zabudowy murowanej. Odkryto natomiast kamienne podwaliny, rumosz ceglany, przepaloną gliną, spalone konstrukcje drewniane, pokłady piasku nawiezione do budowy wałów oraz bruk kamienny. Prawdopodobnie budowla powstawała w dwóch etapach. Według naukowca drewniano- ziemna budowla powstała w XV wieku, a później została zmodernizowana. Wokół starszego założenia istniała fosa.

Aby sformułować bardziej szczegółowe wnioski niezbędne są dokładniejsze badania.

(zelechow.pl, oprac. MB)