Czy wzrost wysokości mandatów poprawi bezpieczeństwo na polskich drogach?

Od 1 stycznia 2022 roku zmienił się taryfikator mandatów. Szczególnie mocno wzrosły kary za przekroczenie prędkości i przewinienia na drodze wobec pieszych. Czy jednak wyższe mandaty rzeczywiście poprawią bezpieczeństwo na polskich drogach?

Z raportu Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (ETCS) wynika, że polskie drogi należą do najniebezpieczniejszych w Europie. W latach 2016-2019 roku zginęło u nas 12 osób na miliard przejechanych kilometrów. W porównaniu do takich krajów jak Norwegia, Szwajcaria czy Szwecja ryzyko tego, że Polak zginie za kierownicą, jest czterokrotne wyższe. Jesteśmy na trzecim miejscu pod względem liczby ofiar śmiertelnych na drogach na 1 mln mieszkańców, a trzeba dodać, że w ubiegłym roku liczba takich ofiar w Europie spadła o 17%, natomiast w ciągu ostatnich 10 lat – o 37%. 

Najlepiej z tym problemem poradziła sobie Grecja, gdzie liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych spadła o 54% w ciągu 10 lat. W Polsce też były pozytywne sygnały. Z analizy Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że w 2021 roku liczba ofiar śmiertelnych na drogach spadła o 11% – do poziomu 2 212 osób. Po wzroście wysokości mandatów w 2022 roku wiele osób liczy na to, że bezpieczeństwo na drogach poprawi się jeszcze bardziej. 

Czy wysokie mandaty odstraszą piratów drogowych?

To, czy wyższe mandaty rzeczywiście zwiększą bezpieczeństwo na polskich drogach, trudno na razie jednoznacznie ocenić. Warto jednak sprawdzić, jakie jest odczucie społeczne w tej kwestii. 

Z sondażu IBRIS wynika, że ponad 69% Polaków uważa, że wysokie mandaty zwiększą bezpieczeństwo na drogach, a jest o tym całkowicie przekonany co piąty nasz rodak. Coraz większa część kierowców zastanawia się, jak sprawdzić liczbę punktów karnych. Ich celem jest nieprzekroczenie dozwolonego limitu. Wprowadzenie nowelizacji prawa jest oceniane pozytywnie. Do nowych rozwiązań najbardziej przekonane są osoby po 60. roku życia, ale nawet młode osoby do 29. roku życia sądzą, że Polacy będą teraz jeździli wolniej. Najwięcej wątpliwości mają osoby w wieku 30-39 lat. Nie powinno to dziwić, bo to właśnie kierowcy w tym wieku są najczęściej łapani na przekraczaniu prędkości. 

Sytuacja na polskich drogach w styczniu 2022

Wysokość mandatów zmieniła się już na początku roku 2022, warto zatem sprawdzić, jak przełożyło się to na styczniową sytuację na drogach. Czy nowy taryfikator zaczął już działać i kierowcy boją się przekraczać dozwolonej prędkość? Wystarczy spojrzeć na dane policji, żeby przekonać się, że jest lepiej. 

W pierwszych trzynastu dniach 2022 roku zatrzymano 769 kierowców, którzy przekroczyli prędkość o więcej niż 50 km/h. To niemal o 1000 mniej niż w 2021 roku w tym samym czasie. Wygląda na to, że kierowcy rzeczywiście zaczęli jeździć wolniej, chociaż nadal nie brakuje piratów drogowych. Wolniej jeździmy zarówno w miastach, jak i poza obszarami zabudowanymi, co potwierdzają również dane z aplikacji Yanosik. Według niej liczba przekroczeń prędkości w pierwszej połowie stycznia 2022 roku spadła o 6,54% w porównaniu do analogicznego okresu 2021 roku.

Mandaty wpłyną na wysokość OC

Warto dodać, że mandaty i naliczone punkty karne będą od połowy 2022 roku wpływały również na wysokość cen OC. Ubezpieczyciele otrzymają dostęp do takich informacji jak rodzaj przewinienia, wysokość mandatu i to, czy został on zapłacony oraz liczba otrzymanych punktów karnych.

– Dzięki nowym danym ubezpieczyciele zyskają pełniejszy obraz tego, jakim kierowcą jest właściciel pojazdu. To oznacza, że będą mogli dokładniej oszacować ryzyko i dostosować do niego wysokość składki obowiązkowego OC – zwraca uwagę ekspert porównywarki ubezpieczeń Punkta. – Aby uniknąć znacznej podwyżki ubezpieczenia, najlepiej nie łamać przepisów drogowych. Jeśli jednak już to się zdarzy, trzeba znaleźć jak najtańsze OC. Najłatwiej to zrobić, korzystając z internetowej porównywarki ubezpieczeń – podkreśla ekspert. 

Ile na wyższych mandatach zarobi państwo?

Zwiększenie wysokości mandatów ma jeszcze jeden pozytywny aspekt dla Polski i jej mieszkańców. Z tego tytułu wpłynie do budżetu naszego państwa większa kwota. Polski Instytut Ekonomiczny szacuje, że może to być ok. 4 mld zł. Warto dodać, że ta kwota jest realna tylko wtedy, gdy nowy taryfikator mandatów nie przyniesie oczekiwanego efektu, czyli nie spowoduje większego przestrzegania przepisów. 

Jak Europa walczy z piratami drogowymi? 

Jak inne państwa Europy radzą sobie z piratami drogowymi? Na tle innych krajów byliśmy do tej pory bardzo pobłażliwi, jeśli chodzi o wysokość mandatów. Najwięcej za przekroczenie prędkości można zapłacić w Norwegii, bo kara zaczyna się od ok. 3 238 zł, a za prowadzenie pod wpływem alkoholu trzeba tam zapłacić co najmniej 26 000 zł. Restrykcyjne prawo jest także we Włoszech i Holandii. Najniższe mandaty mają za to takie kraje jak Czechy, Albania i Słowacja. Do niedawna w tym gronie znajdowała się także Polska, ale to się zmieniło w 2022 roku.

Czy wyższe mandaty sprawią, że zrobi się bezpieczniej na drogach? Wszyscy mają taką nadzieję. Jak będzie w rzeczywistości, pokażą najbliższe miesiące, ale styczeń był pod tym względem obiecujący. Przykład innych krajów pokazuje, że wyższe mandaty potrafią skutecznie wpłynąć na drogowych piratów.