Marek Szamryk – Zasłużony dla Miasta Garwolina

We wtorek 23 lutego uchwałą Rady Miasta Garwolina został pośmiertnie nadany tytuł „Zasłużonego dla Miasta Garwolina” Markowi Szamrykowi – harcmistrzowi, żarliwemu patriocie, pedagogowi, nauczycielowi, współorganizatorowi powojennego harcerstwa oraz pierwszemu Komendantowi Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Garwolinie po II wojnie światowej.

Z wnioskiem o uhonorowanie pośmiertnie Marka Szamryka wystąpił Hufiec ZHP Garwolin reprezentowany przez komendanta Hufca phm Leszka Ochniewicza. Radni jednogłośnie podjęli uchwałę dotyczącą nadania tytułu. Pamiątkową statuetkę oraz uchwałę podczas sesji z rąk przewodniczącego Rady Miasta Jarosława Jaskuły i burmistrz Marzeny Świeczak odebrał syn harcmistrza Jan Szamryk i wnuk Tadeusz Szamryk.

– Staje dzisiaj przed państwem z sercem i umysłem wypełnionym wdzięcznością za nadanie mojemu ojcu tego zaszczytnego tytułu “Zasłużony dla Miasta Garwolina”. I z sercem pełnym wdzięczności oświadczam, że dla takiej chwili warto było długo żyć. Chociaż wzniosłych chwili w moim życiu było wiele. Ale ta, płynąca ze strony mojego ukochanego miasta jest dla mnie najważniejsza. Uważam, że mój ojciec w pełni na ten tytuł zasłużył. Kochał dzieci i młodzież i ich edukacji i wychowaniu poświęcił całe swoje życie. Zamiast podziękowania za dobrze wykonaną pracę w niezwykle trudnych warunkach spotkało go prześladowanie, poniżenie i ból. Mimo, że stracił zdrowie, nie załamał się, był nadal prawdziwym Polakiem i patriotą. Ów patriotyzm, a zwłaszcza patriotyzm lokalny przekazywał swoim uczniom na lekcjach historii i języka polskiego. Często powtarzał: Nie pytaj nigdy, co może dać ci miasto, ale pomyśl, co ty od siebie możesz dać miastu, miastu w którym żyjesz – powiedział podczas sesji Jan Szamryk, syn Marka Szamryka.

W uzasadnieniu wniosku o nadanie tytułu Zasłużonego dla Miasta Garwolina czytamy:

Marek Szamryk urodził się 26 marca 1902 r. we wsi Krzywowierzba w powiecie Włodawa w rodzinie Anastazji i Teofila Szamryków.
W 1922 roku ukończył Seminarium Nauczycielskie w Chełmie i rozpoczął pracę zawodową jako nauczyciel na terenie Lubelszczyzny. W 1933 roku wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego, a 15 sierpnia po ukończeniu harcerskiego kursu nauczycielskiego złożył przyrzeczenie harcerskie i uzyskał stopień ćwika. Zmobilizowany w sierpniu 1939r. brał udział w walkach kampanii wrześniowej. W 1941 roku wraz z żoną i synem Janem przeniósł się do Garwolina. Włączył się wówczas w nurt tajnej oświaty organizowanej i prowadzonej przez ogniwa Tajnej Organizacji Nauczycielskiej. Marek Szamryk prowadził komplety tajnego nauczania z historii i geografii u siebie w domu. W 1942 r.  wszedł w skład utworzonej wówczas Powiatowej Komisji Oświaty i Kultury. W kilku ośrodkach powiatu zorganizował pracę samokształceniową wśród dorosłych. Ponadto był kierownikiem książnicy zaopatrującej punkty nauczania w podręczniki i biblioteki ruchome.

Po zakończeniu okupacji niemieckiej Marek Szamryk podjął pracę nauczyciela języka polskiego i historii w Szkole Podstawowej Nr 1 w Garwolinie. 27 listopada 1945 r. objął funkcję kierownika szkoły i pełnił ją do 31 października 1946 r. W piśmie z 23 grudnia 1952 r. Kierownik Wydziału Oświaty PPRN w Garwolinie pisał między innymi: „Po ustaniu okupacji, na stanowisku kierownika szkoły w ciągu jednego roku szkolnego 1945/46 Marek Szamryk doprowadził zniszczony przez okupanta budynek do stanu całkowitej używalności, przeprowadzając remont kapitalny. Organizuje świetlicę z dożywianiem z której korzysta ponad 100 najbiedniejszych dzieci oraz pracownie zajęć praktycznych”.

Jesienią 1945 r. Marek Szamryk rozpoczął pracę związaną z organizacją Hufca Harcerzy. W kwietniu 1946 r. Marek Szamryk zostaje oficjalnie mianowany p.o. hufcowego Hufca Garwolin. Siedzibą władz hufca było jego mieszkanie przy ul. Młyńskiej 14 ( obecnie 3). Obok kilkunastu drużyn harcerskich na terenie powiatu istniały także drużyny zuchów. Duży wpływ na ich działanie wywierał hufcowy Marek Szamryk, mianowany rozkazem z 25 stycznia 1947 r. na stopień Harcerza Rzeczypospolitej. Rozkazem Naczelnika Związku Harcerstwa Polskiego z dnia 12 maja 1947 r. został mianowany na stopień harcmistrza, przestaje być pełniącym obowiązki i zostaje Komendantem Hufca ZHP Garwolin.

Po tak zwanym zjednoczeniu ruchu młodzieżowego w lipcu 1948 r. i powstaniu Związku Młodzieży Polskiej władze komunistyczne nakazały zerwanie ze wszystkimi pozostałościami wychowania skautowego i harcerskiego. Wprowadzono jedno naczelnictwo likwidując Główne Kwatery Harcerzy i Harcerek. W ciągu 1949 r. stopniowo likwidowano komendy Chorągwi i Hufców. 9 października 1949 r. Marek Szamryk zdał funkcję hufcowego Hufca Harcerzy. W tym końcowym okresie tradycyjnego harcerstwa opartego na zasadach skautowych działalnością Szamryka zainteresował się Urząd Bezpieczeństwa. Przez kilka długich tygodni był przesłuchiwany, bity i maltretowany przez funkcjonariuszy, którzy domagali się nazwisk uczniów z tajnego nauczania oraz wydania archiwum Hufca.

Pracował dalej w szkole, a następnie od 1 września 1958 r. do 31 października 1967 r. tj. do przejścia na emeryturę, jako referent pedagogiczny w Wydziale Oświaty PPRN w Garwolinie.

Marek Szamryk w 1975 r. otrzymał Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego. Dwa lata później został odznaczony Krzyżem Zasługi dla ZHP. W 1980 r. otrzymał Medal Edukacji Narodowej za całokształt pracy dydaktyczno- wychowawczej.

Zmarł 10 października 1980 r. w Garwolinie i spoczął na miejscowym cmentarzu parafialnym. Całe swoje dorosłe życie poświęcił garwolińskiej młodzieży i jej wychowaniu.

(garwolin.pl, oprac. red)